ทหารพราน หรือ ทพ. เป็นหนึ่งในกำลังหลักที่ปฏิบัติภารกิจแนวหน้าเพื่อพิทักษ์อธิปไตยของชาติ หน่วยนี้ถูกจัดตั้งขึ้นจากแนวคิดของผู้บัญชาการทหารบกในยุคนั้น ภายใต้โครงการ 513 เพื่อตอบสนองต่อสถานการณ์ความไม่สงบบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา โดยมีเป้าหมายในการสร้างกำลังพลจากท้องถิ่นเข้ามาเสริมกำลังปกป้องประเทศ และสามารถเคลื่อนไหวได้คล่องตัวในพื้นที่ที่ยากต่อการเข้าถึง
การจัดตั้งหน่วยทหารพรานมีจุดเริ่มต้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2521 และได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีในวันที่ 18 กรกฎาคม ปีเดียวกัน จึงถือวันที่ 18 กรกฎาคมของทุกปีเป็นวันครบรอบการก่อตั้ง ทหารพรานถูกออกแบบให้เป็นหน่วยรบเคลื่อนที่เร็วและมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่ประเทศไทยต้องรับมือกับภัยคุกคามจากผู้ก่อความไม่สงบภายในประเทศ
ในระยะเวลาหลายทศวรรษที่ผ่านมา หน่วยทหารพรานได้มีบทบาทสำคัญในการควบคุมสถานการณ์ความมั่นคงภายในประเทศอย่างต่อเนื่อง ทั้งในภารกิจชายแดนและพื้นที่เสี่ยงภัย ทหารพรานยังได้รับการยอมรับว่าเป็นกำลังหลักที่ช่วยหยุดยั้งการขยายตัวของแนวคิดรุนแรงในอดีต และมีส่วนสำคัญในการยุติความขัดแย้งด้วยอาวุธในหลายพื้นที่
ปัจจุบันประเทศไทยมีหน่วยทหารพรานรวมทั้งหมด 22 กรม 276 กองร้อย และมีหมวดทหารพรานหญิงอีก 12 หมวด โดยกระจายกำลังตามกองทัพภาคที่ 1 ถึง 4 ทั้งนี้ ทหารพรานหญิงหรือที่ได้รับสมญานามว่าดอกไม้เหล็ก ได้กลายเป็นอีกหนึ่งกำลังสำคัญในภารกิจป้องกันประเทศเช่นเดียวกัน
ด้วยบทบาทและความเสียสละ หน่วยทหารพรานจึงได้รับการยกย่องในฐานะวีรบุรุษที่ปฏิบัติหน้าที่ด่านหน้าเพื่อปกป้องอธิปไตยไทยอย่างมั่นคง ท่ามกลางภารกิจที่เงียบงันแต่เต็มไปด้วยความมุ่งมั่นและความกล้าหาญ พวกเขาคือกำลังสำคัญที่ทำให้เรายังคงมีแผ่นดินอันสงบสุขให้ยืนอยู่จนถึงวันนี้
